چوب های ماهیگیری
یک چوب ماهیگیری یا یک پوله (چوب ماهیگیری بدون چرخ و غلاف که در ایران به آن کاسی نیز می گویند) ابزاری است که از آن برای صید ماهی
استفاده می شود و معمولأ جزء جدا نشدنی ماهیگیری ورزشی است (در بحث شیلات و تجارت
معمولأ از تور برای ماهیگیری استفاده می شود).
در پوله ها یا وایپ ها یک تکه نخ ماهیگیری به سر آخرين
قطعه بسته می شود و در انتهای نخ یک قلاب برای صید ماهی متصل میگردد. در عوض دیگر
چوبهای ماهیگیری بسته به مهارت شخص، بیشتر تجهیزات سوار شده بر روی نخ را به فواصل
دورتر پرتاب می نمایند. همچنین چرخی نیز برای انباشتن نخ بر روی آن بسته می شود.
چوبهای ماهیگیری بسته به عملکردشان متفاوت می باشند و می توانند در سایز ها و اندازه
های بین 60 تا 490 سانتیمتر یافت شوند. چوبهای بلندتر مزایای مکانیکی بیشتری در
پرتاب دارند.
تاریخچه چوبهای ماهیگیری و طراحی چوب
آنچه از کتیبه های سنگی قضاوت می شود این است که سابقه
چوبهای ماهیگیری به تمدنهای قدیم مصر، چین، یونان و روم باز می گردد. پیش از در
دسترس بودن همه جانبه مواد مرکب و مصنوعی از قبیل مواد مرکب فایبرگلاس و گرافیت ،
چوبهای ماهیگیری از نی خیزران، نی کلکته و چوب درخت زبان گنجشک ساخته می شده است.
چراکه لازم بود سبک، محکم و انعطافپذیر ساخته شوند. دسته
های چوب ماهیگیری خیلی از اوقات از چوب افرای داخل تراشیده ساخته می شدند. جنس
روکش دسته ها معمولا از چوب پنبه، چوب یا پوشیده شده از نی بود. غلافهای راهنمای
نخ از حلقه های سیم ساده یا سنگهای به شکل حلقه در آمده برای استحکام بیشتر در برابر
سایش ساخته می شدند.
چوبهایی که برای مسافرت بودند در محل بندها و بستها از
آلیاژ مس،روی و نیکل (ورشو) ساخته می شد تا به راحتی در یکدیگر قرار داده شوند.
بعد از سال 1980 با ظهور گرافیت محکم و انعطافپذیر، تکنولوژی چوبهای قابل حمل و
نقل بسیار پیشرفته شد و باعث بوجود آمدن چوبهای قابل حمل چند تکه گردید که می
توانستند در چمدان یا کوله پشتی حمل شوند.
پوله ها
پوله ها معمولأ برای صید ماهیانی همچون سیم، لای ماهی،
کولمه، سفید رودخانه، کولی، مخرج لوله ای، خیاطه، سیاه کولی و غیره مورد استفاده
قرار می گیرند. آنها برای استفاده های متنوع در
کیفیتهای متفاوت الیاف کربن ساخته می شوند که بسیار در قیمت آن موثر است. اختلاف
آنها در طول از 5 متر (Whip) تا بلندترین
آنها در حدود 18.5 متر (Pole) مي باشد که
به آنها اجازه می دهد تا طعمه را در موقعیت بسیار دقیق قرار دهند تا با استفاده از
طعمه صحیح تعداد کثیری از ماهیها را صید کنید.
از مشخصه بارز آنها وزن سبکشان می باشد.
نوک این چوبها دو حالت دارد : پرشی و ارتجاعی. در پوله
های نوک پرشی نخ بطور مستقیم به یک حلقه یا دایره نایلونی در نوک چوب بسته می شود
در حالیکه نخ در پوله های نوک ارتجاعی به تک کشسان کوتاهی که از یک سوبر روی نوک
چوب پیش روی کرده و از سوی دیگر به حالت لنگر مانندی آویزان است متصل می گردد.
بسته به موقعیت، انواع متفاوتی از چوبها می توانند مورد
استفاده قرار گیرند. دو نوع از پوله ها با نخ ثابت وجود دارند : پوله تلسکوپی و
پوله قطعات مجزا.
شناورها با انواع طرحها در آنها مورد استفاده هستند ولی الزامی
در استفاده از آنها نیست. اگر از شناور استفاده نشود، ارتعاش نوک چوب همانند یک
هشداردهنده عمل می کند. انواع طعمه هایی که در این چوبها مورد استفاده قرار می
گیرد معمولأ شامل کرمهای خاکی، کرم حشرات، نان و ذرت می باشد.
چوبهای ماهیگیری پشه
چوبهای ماهیگیری پشه چوبهای طویل، سبک و انعطافپذیری
هستند که جهت پرتاب پشه های مصنوعی طراحی شده اند. در روش ماهیگیری پشه به قلاب
پرها، خزها، اسفنج و دیگر مواد سبک را به روش خاص گره زده و چیزی شبیه به یک پشه
ایجاد می کنند.
در اصل این چوبها را از سرهم کردن قطعات نی خیزران می
ساختند اما بیشتر چوبهای پشه مدرن امروزی از مواد مرکب مصنوعی شامل فایبرگلاس،
کربن/گرافیت یا گرافیت/بور ساخته می شوند. در عوضِ وزن سبک پشه ها بعنوان طعمه، نخ
پشه جهت پرتاب سنگین می باشد. یک تکه نخ مونوفیلامنت که به آن لیدر گفته می شود،
یک سرش به نخ پشه و سر دیگر آن به پشه مصنوعی بسته می شود. هر چوب بواسطه اندازه
ماهی، شرایط آب و هوایی و همچنین وزن نخ سایزبندی می شود. نخهای بزرگتر و سنگین تر، پشه های بزرگتر را بیشتر پرتاب خواهند کرد.
چوبهای پشه دایره وسیعی از اندازه های متنوع را در بر می
گیرند. از چوبهای اندازه #0 برای ماهیان
کوچک قزل آلای آب شیرین و با افزایش وزن ماهی مثلأ سایز #16 برای صید ماهیهای بزرگ آب شور مورد استفاده قرار می گیرند. چوبهای پشه تنها
یک غلاف راهنمای نخ با قطر بزرگ دارند و مابقی غلافها بصورت حلقه مارپیچ هستند تا
به کنترل حرکت نخ نسبت به ضخامت نخ پشه کمک نمایند. برای جلوگیری از تداخل نخ با
چوب در حرکتهای پرتاب، معمولأ بیشتر چوبهای پشه دارای دسته کوتاه یا بدون آن در
زیر چرخ پشه هستند.
اگرچه چوب اسپی یک چوب پشه با دسته امتداد یافته بعد از
چرخ است اما اغلب برای صید آزاد ماهی و قزل آلاهای بزرگ مانند پولادسر در رودخانه
های بزرگ یا پرتابهای ساحلی در آبهای شور استفاده می شود که در آن باید از تکنیک
دو دست استفاده کرد. چوبهای پشه آب
شور برای ماهیهای قوی ساخته شده اند تا پشه های بزرگ جثه را در فواصل بلندتری
خصوصأ در بادهای قوی پرتاب نمایند. همچنین بر روی چوبهای پشه آب شور معمولأ
تجهیزات قوی و مقاوم در برابر خوردگی نصب شده است.
نکته مهمی که باید به آن توجه نمود، استفاده متناسب وزن
چوب پشه با نخ پشه است. استفاده از یک نخ
بسیار سنگین یا خیلی سبک بر روی چوب تأثیر چشمگیری بر روی عملکرد چوبتان خواهد
داشت. برای مثال یک چوب ممکن است درجه بندی 7-8 داشته باشد. این نشانه این است که
برای نخهایی با درصد وزنی 7 یا 8 طراحی شده اند. پس حتمأ برای تهیه نخ به شماره
های موجود بر روی چوبتان توجه نمایید.
چوبهای بایت کاستینگ
چوبهای بایت کاستینگ از گرافیت یا فایبرگلاس با چوب پنبه
یا اسفنج بر روی دسته ساخته می شوند و معمولأ طولی حدود 180 تا 240 سانتیمتر
دارند. آنها معمولأ نسبت به دیگر چوبها سخت تر و سفت تر هستند و به منظور استفاده
از طعمه های مصنوعی و طبیعی بزرگ و سنگین بکار می روند.
در چوبهای بایت کاستینگ چرخ و غلافهای راهنمای نخ در
قسمت فوقاني چوب نصب می شوند. معمولأ یک زبانه گیره شکل در قسمت پایین چوب نزدیک
نشیمنگاه چرخ جهت قلاب کردن انگشت سبابه برای ثابت نگه داشتن چوب وجود دارد.
معمولأ غلافهای راهنمای نخ بر روی چوبهای بایت کاستینگ کوچک و دارای تعداد زیادی
در طول آن هستند. چوبهای بایت کاستینگ مخصوص صید ماهیان بزرگ و جهت ماهیگیری در
آبهای شور ساخته شده اند. در پایان جنگ جهانی
دوم بطور چشمگیری در بین ماهیگیران آبهای شیرین نیز معمول شده اند. همچنین چوبهای
بایت کاستینگ استفاده وسیعی در روش ترولینگ (ماهیگیری با حرکت قایق و از عقب آن) با انواع طعمه دارند.
چوبهای اسپین کاست
چوبهای اسپین چوبهایی هستند که برای نگهداری چرخ های
اسپین کاست طراحی شده اند. چرخها معمولأ در
قسمت فوقانی بالای دسته چوب نصب می شوند. همچنین غلافهای راهنمای کوچکی دارند و
معمولأ یک گیره انگشتی نیز در زیر دسته موجود می باشد. آنها بسیار شبیه به چوبهای
بایت کاستینگ ولی با ظرفیت کمتر و مورد استفاده در درياچه ها با ماهيهاي سايز
كوچكتر هستند.
چوبهای اسپینینگ
چوبهای اسپینینگ از گرافیت یا فایبرگلاس با چوب پنبه یا
اسفنج PVC در دسته ساخته می شوند و معمولأ طول
آنها بین 150 تا 260 سانتیمتر است. چوبهای اسپینینگ دارای 5 تا 8 غلاف راهنمای نخ
در امتداد سطح زیرین جهت کمک به کنترل نخ چیده شده اند. اندازه قطر این غلافها از
سمت دسته به طرف سر چوب کاسته می شود. معمولأ غلافی که به دسته نزدیکتر است بسیار
بزرگتر می باشد تا باعث کاهش فرسایش حلقه داخلی در اثر حرکت پیچشی نخ توسط چرخ
گردد. برخلاف چرخهای بایت کاستینگ و اسپین کاستینگ که بر روی چوب می نشینند در عوض
چرخها در چوبهای اسپینینگ در زیر چوب آویخته می شوند و توسط یک نشیمنگاه لغزشی یا قفلی
در جای خود قرار می گیرند. چرخها و چوبهای اسپینینگ استفاده وسیعی برای عموم
ماهیهای ورزشی از جمله باس (نوعی ماهی خاردار دریایی)، قزل آلا، اردک ماهی و سوف
دارند.
چوبهای طویل اسپینینگ با دسته های کشیده خیلی از اوقات
بروش پرتاب دو دست برای صید ماهیهای آب شور یا قزل آلای پولادسر و آزاد ماهی نیز
بکار برده می شوند. همچنین چوبهای اسپینینگ استفاده وسیعی در روشهای ترولینگ و
انتظاری (روش مرسوم در کشورمان) با طعمه های زنده دارند.
چوبهای بسیار سبک (UltraLight)
این چوبها برای صید گونه های کوچکتر مورد استفاده می
باشند. حالت ورزشی بیشتری در آنها با ماهیان بزرگتر تأمین می شود. با آنها قادر به
ماهیگیری با نخهای سبکتر و طعمه های مصنوعی کوچکتر می باشید. معمولأ چوبهای
UL اسپینینگ و UL کاستینگ کوتاهتر (حدود 120 تا 165 سانتیمتر) وسبکتر هستند و از انعطافپذیری
بیشتری نسبت به انواع دیگر چوب برخوردارند. اکشن (Action) آنها از نرم تا سفت بسته به نوع استفاده متغییر است.
معمولأ این چوبها از 450 تا 2750 گرم تست نخ ماهیگیری را تحمل می کنند. برخی از چوبهای
UL قادر به پرتاب طعمه های مصنوعی بسیار سبک حدود 1/64
اونس، انواع اسپینرهای کوچک، پشه های مرطوب، رقصنده ها (JIG) و کرمهای مصنوعی قزل آلا می باشند. اینها در اصل ساخته شده اند
تا موجب هیجان ورزشی بیشتری شوند. چوبهای UL امروزه استفاده وسیعی در صید ماهیهایی همچون قزل آلا، باس و غیره دارند.
چوبهای ماهیگیری زیر یخ
نمونه های بسیار کوتاهی از چوبهای اسپینینگ وجود دارد که
طولشان بین 60 تا 90 سانتیمتر متغيیر می باشد و مورد استفاده برای صید ماهی در
سوراخهایی که در پوشش یخ دریاچه، رودخانه و استخرها ایجاد شده، می باشد.
چوبهای ساحلی :
چوبهای ساحلی به چوبهای اسپینینگ و بایت کاستینگ بزرگ
شده با دسته بلندتر به منظور بکارگیری روش پرتاب دو دست شباهت دارند. معمولأ طولی
بین 3 تا 4 متر دارند. چوبهای ساحلی نیازمند پرتاب بلندتر طعمه های مصنوعی و طبیعی
در دورترین فاصله از ساحل، آنجایی که ماهی تمایل به اجتماع دارد، می باشد.
همچنین دارای استحکام کافی جهت پرتاب وزنه های سنگین
طعمه های مصنوعی و طبیعی که نیازمند نگهداری آنها در زیر آب در شرایط بد و نامساعد
جوی است، باشد.
بیشتر پرتاب کننده های ساحلی از چوبهای قدرتمندی استفاده
می کنند که توانایی پرتاب تجهیزات از جمله وزن سرب و طعمه های مصنوعی یا طبیعی را با
وزنی حدود 170 گرم داشته باشد.
یک ماهیگیر باید هنگام انتخاب سعی کند چوب ماهیگیری متناسب با نیاز و
کاربردش تهیه نماید . آیتمهای متفاوتی برای انتخاب چوبه وجود دارد که یک یک آنها
بایستی در نظر گرفته شود . وزن و اندازه ماهیها و موقعیت جغرافیایی منطقه و روشی
که برای صید بکار خواهد رفت از جمله این ایتمها هستند.مثلاْ چوبهای تلسکوپی نسبت
به چوبهای چند تکه و توپر از نظر حجم کم بوده و جابجایی آنها براحتی انجام پذیر
است ولی چوبهای چند تکه نسبت به نوع تلسکوپی از قدرت و استحکام بیشتری برخوردار
هستند. یک چوب خوب ضمن استحکام
بیشتر از وزن کمی برخوردار باشد که ماهیگیر را خسته نکرده و بتواند
براحتی با آن کار کند. سبک بودن چوب در روش اسپینینگ از اهمیت فوق العاده ای
برخوردار است چرا که در این روش وزن سنگین چوب ماهیگیر را به حد کافی خسته و کلافه
خواهد کرد. روش ماهیگری نیز چوبه خاص خود را
می طلبد که برای مثال به چند مورد اشاره می کنیم
چوب قزل آلا با اکشن۳۰ الی ۴۰ و با طول بین ۳.۶ تا ۴.۵ متر
چوب فیدر برای کف خواب با اکشن ۴۰ الی ۸۰
و طول ۳.۶ تا ۳.۹ متر
چوب اسپین سنگین با اکشن ۸۰ و طول ۳.۳ متر برای صید ماهیان مهاجم و اسپورت
این چوب رایج ترین چوبهای ماهیگیری در ایران است که برای
صید ماهیان زیادی کاربرد دارند .از نظر قیمت هم نسبت به مابقی چوبها ارزانتر
هستند. چوبهای اسپینینگ استفاده وسیعی برای عموم ماهیهای ورزشی از جمله باس ، قزل
آلا، اردک ماهی و سوف دارند.
چوب اسپین سبک با اکشن۵ الی ۳۵
و طول ۲.۷ الی ۳ متر برای صید ماهیان کوچک.
چوبهای با درصد کربن
بالا از انعطاف و استحکام فوق العاده ای برخوردار هستند . حلقه های چوب بایستی جهت
جلوگیری از ساییده شدن نخ از نوع خوب مثل چینی تیتانیوم و حداقل از جنس تیتانیوم
یا استیل اصل باشد.
چند توصیه برای نگهداری هرچه بهتر چوب
چوبهاي تلسكوپي با وجود مقاومت خوبي كه دارا هستند، در مقابل ذرات شن، آب
شور و ضربه هاي ناگهاني دچار صدمه مي شوند. براي جلوگيري از وارد آمدن هرگونه صدمه
به چوب ماهيگيري بايد به چند نكته ساده توجه كرد:
1- به هيچ وجه نبايد چوب ماهيگيري تلسكوپي را به صورت يك ضرب و ناگهاني باز
نمود زيرا ابتدا و انتهاي قسمتهاي چوب ماهيگيري به محكمي در يكديگر فرو رفته و با
هم درگير مي شوند و در يكديگر قفل مي گردند و امكان ترك خوردن انتهاي قسمت هاي چوب
وجود دارد. براي جلوگيري از اين حالت بايد تكه هاي چوب را به ترتيب از يكديگر خارج
كرده و در جاي خود خود محكم كنيد. بهتر است اين كار را از آخرين و كوچكترين قسمت
شروع كنيد و به طرف بزرگترين قسمت (دسته) ادامه دهيد.
2- بعد از هر بار استفاده از چوب، درب انتهايي چوب (كه زير دسته چوب واقع شده)
را باز كرده و درحاليكه كليه قسمتها درون يكديگر قرار دارند، با آب شيرين شستشو
داده تا ذرات شن موجود در بين تكه هاي چوب از آن خارج يا ذرات نمكي كه در ماهيگيري
آب شور بر روي بدنه چسبيده از روي آن برداشته شود. سپس چوب را در سايه و مكاني گرم
قرار دهيد تا بخارها و قطرات آب از آن خارج شود و چوب كاملأ تميز گردد.
3- براي استفاده بهينه از حلقه هاي راهنماي نخ بايد توجه داشت كه پايه حلقه ها
كاملأ سالم باشد و درون حلقه چوب ماهيگيري فاقد هرگونه خط يا فرورفتگي باشد. در
صورت مشاهده حتمأ مي بايست حلقه هاي راهنماي نخ تعويض گردد.
4- تكيه گاه چرخ بر روي چوب حتمأ مي بايست سالم باشد و پيچ يا قفل آن هرز
نباشد و قادر به نگهداري محكم و بدون حركت چرخ ماهيگيري باشد.
5- كلاهك يا محافظ حلقه هاي راهنماي چوب در هنگام حمل و نقل، بعد از ماهيگيري و
سشتشوي چوب جهت حفاظت از حلقه ها و نوك چوب بر روي آن قرار گيرد.
6- از وارد آوردن شوك ناگهاني و بيجا و استفاده از سربهاي بيشتر از ظرفيت چوب (كه بر روي بدنه چوب
نوشته شده) جدأ خودداري شود و براي ماهيگيري به روش انتظاري حتمأ از پايه چوب
مناسب و ايده آل استفاده گردد.
7- به هيچ عنوان چوب را براي تعويض طعمه يا ريسه بر روي زمين هاي سنگي و شني و
يا جايي كه باعث ايجاد خط بر روي چوب گردد، قرار ندهيد. خصوصأ چوبهاي با الياف
كربن كه خط بر روي آنها باعث كاهش مقاومت و شكنندگي آنها مي گردد.
چرخ ماهیگیری
قبل از مقايسه ويژگيهاي خاص چرخها چندين فاکتور مهم براي رسيدگي و بررسي وجود دارد. موقعيت و نحوه ماهيگيري را به خاطر داشته باشيد. چه نوع ماهي مي خواهيد صيد کنيد؟ چه حدود اندازه اي از اين ماهي را مي خواهيد صيد نماييد؟ چه نخي (کيلوگرم تست) را مي خواهيد مورد استفاده قرار دهيد؟ همچنين به تکنيک مورد استفاده بايد توجه داشته باشيد. آيا مي خواهيد از طعمه يا طعمه هاي مصنوعي، روش ترولينگ يا انتظاري را به کار بريد؟ مطمئن باشيد اندازه و نوع چرخي که شما در حال بررسي آن هستيد متناسب با نوع ماهيگير اي است که مي خواهيد انجام دهيد. نتيجه پاسخ به اين سوالات به شما کمک خواهد کرد تا به فهرستي از احتياجات عمومي که بطور قابل ملاحظه اي عمل جستجويتان را کاهش خواهد داد، دست يابيد.
اگر شما يک ماهيگير تازه کار هستيد شايد ساده ترين نوع را براي پرتاب و صيد نسبت به مدلهاي معمول و متعارف، چرخهاي اسپينينگ يا اسپول ثابت بيابيد. عملکرد ساده اي داشته و پيچ خوردن نخ ماهيگيري در آنها در اصل موضوع نگران کننده اي نيست. اگر پرتابگري ماهر و زبردست هستيد، يک چرخ حرفه اي کانونشنال (Conventional) (چرخهاي قدرتمند مخصوص ماهيگيري در آبهاي شور) يا بايت کاستر به همراه تنظيم گر کنترل پرتاب، ممکن است انتخاب بهتري باشد. اين قبيل تجهيزات به شما اجازه خواهد داد تا بيشترين پرتاب را داشته و کارکردي کامل داشته باشيد. مطمئنأ پسند شخصي نقش مهمي را ايفا مي کند.
بطور مثال بسياري از ماهيگيران قديمي و با تجربه اي هستند که چرخهاي اسپينينگ را بيش از مدلهاي کانونشنال ترجيح مي دهند. در هر نوع چرخي که شما قصد خريد آنرا داريد، بايد اطمينان حاصل کنيد که در استفاده و کارکرد نوع خاص ويژگي محصول راحت مي باشيد. اگر اين کار را نکنيد، احتمال دارد به جاي لذت بردن از ماهيگيري، متحمل ناکامي و شکست شويد.
سيستم هاي کلاج:
ماهيگيران در هنگام خريد چرخ کانونشنال يا بايت کاستينگ مي توانند يکي از دوسيستم کلاج ستاره اي يا کلاج اهرمي را انتخاب کنيد.با يک کلاج ستاره اي با چرخاندن اهرمي که به شکل ستاره مي باشد مي توانيد به صورت دستي ميزان کشش نخ را کاهش يا افزايش دهيد.سيستمهاي ستاره اي عملکرد ساده اي دارند و در بيشتر محصولات از اين دست يافت مي شوند. سيستمهاي کلاج اهرمي معمولأ نرمترند و از استحکام بيشتري در هنگام مبارزه با ماهي برخوردارند. بيشتر کلاجهاي اهرمي نسبت به کلاجهاي ستاره اي جمع و جورتر شده و از دقت بيشتري در تنظيم برخوردارند. تنها اشکالي که در چرخهاي با سيستم کلاج اهرمي وجود دارد قيمت بيشتر آنها نسبت به چرخهاي با سيستم کلاج ستاره اي است.
اگر شما چرخهاي اسپينينگ يا اسپول ثابت را ترجيح مي دهيد، پي خواهيد برد که بطور کل دو نوع انتخاب داريد- کلاج از جلو و کلاج از عقب. اينکه سيستم کلاج بر روي چرخ چه جايي قرار داده شده دلايل متفاوتي دارد. لزومأ موقعيت آن تنها بخاطر به وجود آوردن يک سيستم بهتر نيست. سيستم کلاج از جلوي چرخهاي اسپينينگ، معمولأ ويژگيهاي بيشتري دارد. بواسطه وجود واشرهاي ديسکي در سيستم کلاج اينگونه چرخها، آنها از بقا و کارآيي بيشتري برخوردارند.
چرخهاي اسپينينگ کلاج از عقب ممکن است که در اسفاده راحتتر باشند اما معمولأ در برابر فشار ماهيهاي بزرگ تاب مقاومت ندارند و در شرايط سخت مانند چرخهاي اسپينينگ کلاج از جلو نيستند. همانند چرخهاي کانونشنال، نرمي و دقت سيستم کلاج چرخهاي اسپينينگ بسيار مهم است. اگر از سيستم کلاج از جلو يا کلاج از عقب استفاده مي کنيد، مطمئن شويد که کلاج که کلاج در فواصل کوچک سفت مي شود. همچنين مراقب ثبات و استحکام آن نيز باشيد. يعني وقتيکه نخ را که از روي حالت خاصي از تنظيم نيرون مي کشيد، کلاج در تمام مدت بيرون آمدن نخ مي بايست فشار يکنواخت و ثابتي را وارد نمايد. در رويارويي با يک ماهي درشت، هر بي ثباتي در سيستم کلاج بي شک مي تواند باعث از دست دادن مقدار زيادي نخ باشد و کار را بر ماهيگير مشکل نمايد.
نوع سومي از کلاج بر روي برخي از چرخهاي اسپول ثابت وجود دارد که به طعمه رونده يا Bait Runner مشهور است. اين سيستم براي صيد ماهياني چون کپور، سوف و اردک ماهي به روش انتظاري طراحي شده است. در اين حالت شما بر روي چرخ دو حالت تنظيم کلاج خواهيد داشت. شما مي توانيد سيستم کلاج را بر روي حالت آزادانه تنظيم نماييد و با استفاده از سيستم هشدار دهنده الکتريکي بدون آنکه ماهي متوجه مانعي شود، متوجه بردن طعمه توسط ماهي گشته و با چرخاندن يک دور دسته چرخ سيستم کلاج بر روي حالت دوم تنظيم که از قبل خودتان تنظيم کرده ايد، ببريد. امروزه کاربرد اين چرخ بين ماهيگيران کپور تقريبأ فراگير شده است.
بلبرينگها:
درون کليه چرخهاي اسپينينگ، کانونشنال و بايت کاستينگ از بلبرينگ يا بوشهايي در مکانهاي خاص و استراتژيک جهت نرمي و دوام بيشتر و همچنين به عنوان يک تکيه گاه قرار داده شده اند. در بيشتر چرخهاي اسپينينگ از بلبرينگهاي غلطکي در قسمت غلاف کمان چرخ نيز استفاده شده است. بلبرينگهاي ضدزنگ آببندي شده نسبت به بوشها رجحان بيشتري در عملکرد نرم و پايداري بيشتر دارند. پس به طور معمول بلبرينگهاي بيشتر در يک چرخ نرمي بيشتري را فراهم خواهند آورد. چرخهاي با کيفيت دست کم از دو بالبرينگ ضدزنگ بهره مي برند. مدلهاي بهتر معمولأ از 4 تا 6 بلبرينگ بهره مي برند. هرچند در برخي از مدلهاي جديد چرخهاي اسپينينگ لوکس داراي بيش از 12 بلبرينگ نيز عرضه شده اند.
نسبت چرخ دنده ها:
نکته قابل ملاحظه ديگر هنگام خريد يک چرخ، نسبت چرخ دنده هاي آن است. به اين مفهوم است که هنگامي که يک دور دسته چرخ را مي چرخانيد، چند دور کامل کمان چرخ به دور اسپول خواهد چرخيد. در واقع نسبت چرخ دنده ها، چگونگي سرعت جمع شدن نخ به ميزان چرخاندن دسته چرخ توسط ماهيگير را بيان مي کند. چرخهاي اسپينينگ، بايت کاستينگ و کانونشنال مي توانند نسبت چرخ دنده هاي متفاوتي را عرضه کنند. از چرخ دنده هاي با سرعت جمع کردن کند (1-1 تا 1-3) تا سرعت جمع کردن بالا (1-4 تا 1-6).
چرخهاي با سرعت جمع کردن بالا جهت کار با طعمه هاي مصنوعي سريع در پشت قايق يا در جمع کردن نخ با سرعت هنگامي که ماهي به سمت قايق در حرکت است، بهتر مي باشد. مدلهاي با ويژگي نسبت چرخ دنده هاي کمتر همانند چرخهاي اخير قادر به جمع کردن سريع نخ نيستند اما قدرت چرخاندن دسته چرخ بيشتري را جهت روشهاي انتظاري و ترولينگ فراهم مي کنند.
ماهيگيراني که در فکر خريد يک چرخ کانونشنال با عملکرد سنگين هستند، ممکن است که به دنبال خريد يک مدل دو سرعته باشند. بهر حال آنها قيمت سنگين تري نسبت به همخويشان تک سرعته شان دارند. چرخهاي دو سرعته مزاياي گسترده متفاوتي را فراهم مي کنند از قبيل سرعت جمع کردن بالا و قدرت در چرخاندن دسته چرخ. با يک چرخ دو سرعته، ماهيگير مي تواند بطور دلخواه چرخ را از حالت جمع کردن نخ سريعتر به قدرت بيشتر تنها با فشردن ساده يک اهرم جابجا نمايند. نسبت چرخ دنده ها را معمولأ بر روي اسپول مي نويسند.
قابها:
بيشتر قاب چرخها از آلومينيم (ريخته گري يا تراشکاري) يا گرافيت ساخته شده اند. هرکدام از اين موارد فوايد و مضرات خود را دارند. چرخهاي ساخته شده از آنوديز آلومينيم ( روش ساخت و عمليات مربوط به آلومينيم و آلياژهاي آن توسط اکسيداسيون انديک) معمولأ قويترند و از دوام و پايداري بيشتري نسبت به مدلهاي گرافيتي برخوردارند. اما به هر حال سنگين ترند. چرخهاي با بدنه گرافيتي سبکتر و مقاوم تر نسبت به خوردگي مي باشند. تا به امروز آنها هنوز نتوانسته اند قدرت و دوام يکساني همانند چرخهاي آلومينيمي ريخته گري يا تراشکاري عرضه کنند.
به سبب طراحي ذاتي و طبيعي چرخهاي اسپينينگ، بدنه هاي آنها از چندين قطعه ساخته مي شود. بيشتر چرخهاي کانونشنال نيز در مدها و اسلوبهاي يکساني ساخته مي شوند. بهرحال برخي از کارخانه ها حداقل يک قطعه را به صورت گرافيتي عرضه کرده اند. اين سبک طراحي رويهم رفته يکپارچگي و قدرت چرخ را افزايش مي دهد. در عين حال نقصان سنگيني وزن را نيز جبران مي نمايد.
توازن و دوام:
چه چرخهاي کانونشنال يا اسپينينگ را ترجيح دهيد، اطمينان حاصل نماييد وقتيکه دسته چرخ را مي چرخانيد، احساس نرمي، صلبيت، قوت و استواري به شما دست مي دهد. در چرخهاي اسپينينگ، اين موضوع ارتباط بسياري به کيفيت مونتاژ اجزاء دوار و دسته چرخ دارد. اگر شما به لنگي چرخ توجه کنيد، آن بدين معني است که چرخ فاقد اجزاء دوار بالانس شده مي باشد. همچنين چرخ مي بايست دسته اي با وزنه متعادل و خنثي کننده باشد تا عملکردي نرم و راحت در استفاده را فراهم نمايد. ويژگي بسيار مهم ديگر براي چرخهاي کانونشنال و اسپينينگ قابليت ضد برگشت نامحدود چرخ مي باشد. اين مکانيسم به حذف بازي دسته چرخ براي صلبيت بيشتر کمک مي کند. همچنين تأثير مثبتي در به قلاب افتادن ماهي دارد. وجود هرگونه خلاصي در دسته چرخ مي تواند سبب شود هنگامي که تلاش در هدايت ماهي به سمت خود داريد، ماهي از دست برود.دسته هاي شستي دار و ترکيبي مواردي شخصي پسند هستند اما بيشتر ماهيگيران طرحهاي متناسب تر و راحت تر را ترجيح مي دهند. دسته هاي شستي دار اغلب بوسيله کارخانه Penn و البته ديگر کارخانه ها نيز عرضه شده اند. همچنين دسته هاي شستي دار محکم نگه داشتن بيشتر هنگام شرايط مرطوب را فراهم مي کنند.
کنترل کننده هاي پرتاب:
اغلب چرخهاي کانونشنال و بايت کاستينگ مجهز به جزئي بنام سيستم کنترل پرتاب مي باشند که کمک به تصميم گيري سرعت چرخش اسپول هنگام پرتاب مي نمايد. اين سيستمها مي توانند بسته به مدل چرخ بصورت گريز از مرکز يا مغناطيسي باشند و تنظيمشان بسته به يکي از دو صورت داخلي و خارجي است. سيستمهاي کنترل گر پرتاب مي توانند کمک بسياري به افزايش حداکثر پرتاب و به حداقل رسيدن پيچ خوردگي نخ ماهيگيري داشته باشند. در هر حال جلوگيري از عمل پيچ خوردن نخ ماهيگيري در هيچ چرخي محال و غير ممکن نيست. اين موضوع بسيار مهمي براي ماهيگير است که درک کند، هيچ چرخي بطور صد در صد بدور از پيچ خوردن وجود ندارد.
قطع نظر از چگونگي پيشبرد مکانيسم کنترل گر هاي پرتاب، در هنگام پرتاب چه از مدلهاي مغناطيسي يا نيروي گريز از مرکز براي کمک به کنترل گرهاي پرتاب استفاده شود، نياز است ماهيگير به آرامي با انگشت شست نيروي سبکي را به اسپول براي جلوگيري از پيچ خوردن نخ به کار برد. يک شست تعليم ديده به همراه سيستم موثر کنترل پرتاب بهترين دستورالعمل براي رهايي از مشکلات و آزارديدنها در پرتاب است.
مکانيسمهاي وسايل پيچيدن نخ ماهيگيري:
چرخهاي بايت کاستينگ و برخي از چرخهاي بزرگ کانونشنال داراي خصيصه مکانيسم پيچش نخي هستند که بطور خودکار تضمين مي نمايد که نخ بطور يکنواخت بر روي اسپول هنگام جمع کردن توزيع شود. بهر حال چرخهايي که وسايل پيچيدن نخ را به دور اسپول عرضه مي کنند از آسودگي و راحتي بيشتري برخوردارند. (ديگر نگران هدايت نخ بصورت دستي نخواهيد بود) خوب، طبعأ آنها از ابزار مکانيکي پيچيده تري نسبت به چرخهاي استاندارد يا فاقد وسايل پيچيدن نخ مي باشند. برخي از مکانيسمهاي پيچيدن نخ نسبت به مدلهاي ديگر از پايداري و ضريب اطمينان بيشتري برخوردارند. اگرچه قطعاتي که در بيشتر اين سيستمها بطور مرتب مورد استفاده قرار مي گيرند تمايل به فرسودگي دارند. البته کليه چرخهاي اسپول ثابت به اين سيستم مجهز مي باشند.
در هنگام خريد هر يک از چرخهاي اسپينينگ و کانونشنال مي بايست به طرح و ترکيب اسپول توجه شود. چرخهاي اسپينينگ با يکي از اسپولهاي آلومينيمي يا گرافيت عرضه مي شوند (در مواردي با هر دو). اسپولهاي آلومينيمي قدرت و دوام بيشتري را در برابر شکستگي و ترک خوردگي تحت لنگر پيچشي فراهم مي کنند.
اسپولها:
بطور عمده دو نوع اسپول وجود دارد. اسپولهاي داخلي يا قابدار و اسپولهاي روباز. برخي از ماهيگيران اعتقاد وافري به عملکرد و راحتي مدلهاي قديمي اسپولهاي داخلي يا قابدار دارند. هرچند بيشتر نمونه هاي چرخهاي پيشرفته داراي اسپولهاي روباز هستند. روباز بودن کمک به جلوگيري نخ از گره خوردن يا گرفتار شدن درون قاب چرخ مي کند. بعلاوه گزينه هاي انتخاب اسپول چرخهاي اسپينينگ شامل اسپول استاندارد يا کم عمق و دراز شده (براي پرتاب بلند) يا عميق مي باشد. در طراحي اسپولهاي پرتاب بلند جديدتر کاهش اصطکاک نخ ملحوظ شده است در نتيجه از پرتاب بلندتري برخوردار است.
بيشتر چرخهاي کانونشنال شامل بايت کاستينگها داراي اسپولهاي ماشين کاري شده يا آلومينيمي هستند. هرچند که ممکن است داراي اسپولهاي ساخته شده از گرافيت نيز باشند.مجددأ عرض مي کنم که اسپولهاي آلومينيمي دوام و قدرت بيشتري را فراهم مي کنند و عملکرد توأم با دوام بيشتري دارند.براي بقا و دوام بيشتر، ماهيگيران مي توانند يک چرخ کانونشنال با اسپول روکش کروم، برنز يا فولاد ضدزنگ را انتخاب نمايند. آنها سطح بالاتري از دوام و قدرت را فراهم مي کنند و از مقاومت فرسايشي بيشتري برخورداند. اسپولهاي فلزي مانند اينها براي نوع ماهيگيريي که نياز به دوام فوق العاده اي دارد يا هنگاميکه از نخهاي مخصوص داکرون يا سيم استفاده مي شود، بهترند.
بند
بعلاوه طرح و ترکيب اسپول مي بايست ظرفيت نخ مورد نظرتان را
داشته باشد. قطع نظر از نوع چرخ که قصد خريدش را داريد، اسپول نياز خواهد داشت تا
مقدار کافي از تست پوند يا کيلوگرم نخ مورد نظر شما را نگاه دارد.
نخ ماهیگیری
اصولأ به هر نوع ریسمانی که
برای ماهیگیری ساخته شده را نخ ماهیگیری می نامند. پارامترهای مهمی که در نخ
ماهیگیری حائز اهمیت می باشند طول، جنس و وزن است. عواملی که ممکن است در انتخاب
نوع نخ توسط ماهیگیر در محیطی معلوم و مشخص ماهیگیری تعیین کننده باشد عبارتند از
: مقاومت پارگی، مقاومت گره، مقاومت
UV، قابلیت پرتاب، انحناپذیری، کشسانی، مقاومت
سایشی و قابلیت رویت.
نخهای ماهیگیری را به چند صورت دسته بندی می کنند
:
1- دسته بندی بر اساس محیط ماهیگیری
:
– آبهای شیرین (FreshWater)
– آبهای شور (SaltWater)
– آبهاي پوشيده از يخ (Ice)
۲- دسته بندی براساس نوع نخ و روشهای ماهیگیری
– نخهای لیدر (leader Lines)
– نخهای مونوفیلامنت (Monofilament Lines)
– نخهای پشه (fly Lines)
– نخهای بافته شده (Braided Lines)
برخی از شرکتهای سازنده نخ، آنها را بر اساس قطر نخ دسته بندی می نمایند. هر چه ضخامت آنها افزایش می یابد به مقاومت کششیشان نیز افزوده می گردد. بسته به جنس نخ و کیفیت تولید، ممکن است نخهایی با ضخامت های یکسان دارای مقاومتهای متفاوتی باشند.
پس نخهای ماهیگیری در اندازه ها و قدرتهای متفاوتی (معمولأ بر اساس کیلوگرم یا پوند تست) وجود دارند. برای مثال نخهای 4.5 کیلوگرم تست از نخهای 1.8 کیلوگرم تست قویترند. نوع دیگر دسته بندی تنها استفاده از مقاومت نخ می باشد. شما می بایست کیلوگرم تست نخ را با سایز چوب و چرخ، طعمه مورد استفاده و ماهیی که قصد صیدش را دارید متناسب و همسان نمایید. برای مثال چرخهای اسپینینگ و اسپین کاست خیلی سبک و کوچک می توانند نهایتأ تا 2.8 کیلوگرم تست را جواب دهند. با چرخهای اسپینینگ بزرگ می توانید نخهای قویتر را مورد استفاده قرار دهید. با چرخهای بایت کاستینگ می توانید از 2.8 تا 13.6 کیلوگرم تست را استفاده کنید. اما 3.6 تا 7.3 کیلوگرم تست بیشتر معمول هستند. استفاده از نخهای سنگینتر به غیر از موارد ضروری ممکن است میزان ربایش طعمه از جانب ماهی را کاهش دهد زیرا این نخها در آب بیشتر نمایان می باشند.
همچنین شما برای اتصال نخ به قلاب ماهیگیریتان نیازمند مطالعه نحوه اتصال گره های ماهیگیری هستید. اگرچه یک دوجین گره ماهیگیری وجود دارند اما شما تنها به مطالعه دو یا سه گره خوب برای ماهیگیری، بیشتر نیازمند نیستید.
تاریخچه نخهای مونوفیلامت :
DUPONT در سال 1938 به عموم مردم اعلام کرد که کمپانیش موفق به اختراع ماده ای بنام نایلون شده است. این اختراع نو به اختراع گروه جدیدی از سوپر پولیمرها منجر شد که استفاده معمولی در پارچه های امروزی دارند. DUPONT در سال 1939 شروع به فروش نخهای ماهیگیری مونوفیلامنت نمود. هر چند نخهای بافته شده از داکرون (داکرون نام دیگری برای یک نوع پلاستیک است) حدود دو دهه بعد بیشتر مورد استفاده قرار می گرفتند و نیز بسیار عالی بودند و به اصطلاح، نخهای مردم پسند باقی ماندند. اما DUPONT در سال 1959 بیشترین بهره برداری را با معرفی محصول Stren برد. یک نخ مونوفیلامنت نازکتر که می توانست در حیطه چرخهای بزرگ شامل جدیدترین تجهیزات روز اسپینینگ و اسپین کاست استفاده شود. بزودی نخهای مونوفیلامنت ساخت Stren نخ برگزیده ماهیگیران شد زیرا استفاده از آنها راحت بود. با ظهور مواد جدیدی همچون Spectra یا Dyneema موارد استفاده نخهای مونوفیلامنت در حال رشد یافتن می باشد.
خصوصیات نخهای مونوفیلامنت :
نخهای مونوفیلامنت ریسمانهای نازکی هستند که بصورت تک رشته ساخته می شوند. به همین دلیل مونوفیلامنتها مقاوم و ارزان می باشند و بیشتر نخهای ماهیگیری را تشکیل می دهند. از ذوب و اختلاط پلیمرها ساخته می شوند و محصول نهایی آن از میان سوراخهای ریز عبور کرده و با چرخش به دور قرقره های مخصوص با ضخامتهایی متفاوت به شکل نخ، فرم می گیرند.
امروزه دوراندازهای نخ مونوفیلامنت یک مشکل جدی برای محیط زیست محسوب می شود. اینخها وقتی در آب فرو می روند بشدت سخت می گردند و می توانند برای ماهیها، پرندگان و موجودات آبزی براحتی مشکل ساز شوند. همچنین این نخها برای شناگران و لوازم غواصان مشکلاتی جبران ناپذیر را بوجود می آورد. البته نخهای مونوفیلامنت در تست حس لامسه در حرفه پزشکی نیز کاربرد دارند.
قلاب ماهیگیری و معرفی قسمت های مختلف قلاب
قلاب ماهیگیری یک نوع قلاب می باشد که از آن برای صید
ماهی استفاده می شود. ممکن است دارای
پیکان نوک یا بدون آن باشد. بطور معمول به نخ ماهیگیری متصل می شود و معمولأ قلاب
درون طعمه پنهان می گردد یا در زیر یا درون طعمه های مصنوعی به همراه آن کشیده می
شود.
بیشتر قلابهای ماهیگیری قدیمی از استخوان و چوب تراشیده
می شدند. بعدأ قلابهای فولادی به علت داشتن امتیاز توانایی نفوذ بهتر رایج شدند.
قلابهای ماهیگیری مدرن پیکاندار شدند و با آبکاری روکش برنز، نیکل یا گالوانیزه ای
بر روی آنها جلا یافتند و بشکل برنزی، نقره ای و خاکستری مات، رنگ آمیزی شدند.
البته قلابها در محدوده ای از سایزهاي متفاوت برای ماهیهای گوناگون قرار دارند.
همچنین اشکال متفاوتی بعلت تفاوت ابعاد دهان ماهی و ایجاد برتری برای ماهیگیر وجود
دارد.
امروزه تکنولوژی قلابهای جدید به آنها اجازه می دهد تا در رنگهای متفاوت شامل قرمز، سیاه، سبز، طلایی و صورتی عرضه گردند. خصوصأ اینکه بسیار نیز مردم پسند واقع شده اند. مثلأ ماهی کوچکی در قاره آمریکا زندگی می کند (آزاد ماهی قرمز) که اگر از این قلابها بصورت لخت و بدون طعمه استفاده کنید بخاطر رنگ آمیزیشان آن را به دهان خواهد گرفت.
لازم بذکر است که ماهیگیری با یک قلاب، نخ و چوب ماهیگیری، ماهیگیری ورزشی نامیده می شود. ماهیگیری به روش نخ بلند یک روش ماهیگیری تجاری است که از اتصال صد یا صدها قلاب طعمه زدهِ آویخته از نخ اصلی تشکیل می شود. اینجانب در برخی از نقاط از جمله سد 15 خرداد نمونه ای از آن را دیده ام. یکی از بزرگترین کارخانه های تولید قلاب ماهیگیری شرکت Mustad کشور نروژ می باشد.
انواع، اشکال و قسمتهای تشکیل دهنده قلاب ماهیگیری:
قلابها دارای اشکال متفاوتی می باشند ولی بطور کلی آنها را به سه دسته تک شاخه، دو شاخه و سه شاخه تقسیم می نمایند.
شکل کلی قلابها تابع نوع کمان، نوک، ساق و چشم آن می باشد. قلابهای آب شیرین و آب شور در هر کدام از پارامترهای مذکور تفاوتهایی با یکدیگر دارند.
اندازه های قلاب :
متاسفانه اندازه های یکسانی از اندازه های قلابها وجود ندارد. آشنایی بصری با الگوهای متفاوت قلاب تنها نمونه عملی برای ماهیگیر می باشد. اگرچه تلاشهایی برای تنظیم استاندارد اندازه گیری قلابها بر حسب کسری از اینچ (واحد طول بریتانیا معادل 2.54 سانتیمتر) صورت پذیرفته بود اما هرگز این سیستم محقق نشد زیرا تنها بیان کننده طول ساق قلاب بود.
در حقیقت یک قلاب دو تا اندازه اصلی دارد که یکی از آنها دهانه قلاب می باشد که می توان الگوهای بسیار زیادی را برای آن متصور بود. دامنه اندازه قلابها از 0/19 تا 32 می باشد. سایز 0/19 بزرگترین ساق را داراست و سایز 32 کوچکترین قلاب محسوب می شود.
چشم قلاب :
چشم قلاب ماهیگیری در انتهای ساق قلاب قرار دارد و معمولأ بصورت حلقه، سوراخ یا رینگ می باشد که نخ یا لیدر در آن محکم می گردد. انواع معمول چشم قلاب به شرح زیر می باشد :
1- چشم حلقه ای : چشمی است که قطر سیم (ضخامت مفتول قلاب) در آن یکسان بوده و به شکل یک دایره عمود بر صفحه خود قلاب است. دایره چشم ممکن است بسته یا باز باشد. نوع بسته سخت تر و از اینرو قویتر است. نوع چشم باز معمولأ در حیطه قلابهای ارزان قیمت می باشد.
2- چشم لحیمی : چاک چشم این قلاب به ساق آن لحیم شده است که چشم قلاب بسیار قدرتمندی را فراهم می کند. قلابهایی که معمولأ در صید ماهی های بزرگ استفاده می شوند، لحیم می گردند تا حداکثر قدرت را فراهم کنند.
3- چشم مخروطی : در چشم مخروطی ضخامت سیم قلاب بتدریج بطرف انتهای حلقه باریک می شود. این کار باعث کاهش وزن قلاب و مفید در استفاده در ساخت پشه های مصنوعی است.
4- چشم دورزده : سیم چشم حلقه در امتداد ساق قلاب ادامه می یابد. انتهای این سیم معمولأ نازک می شود. اگرچه میتواند بدون نازک شدن نیز ساخته شود. قلابهای چشم دورزده نقلأ در ساخت پشه های مرطوب مخصوص آزادماهی استفاده می شود.
5- چشم سوزنی : یک فایده چشم سوزنی این است که میتوان آن را براحتی درون طعمه یا تجهیزاتی همچون شناور عبور داد یا داخل کرد. همچنین بسیار قدرتمند می باشند و اتصال مطمئنی را فراهم می کنند.
6- چشم پارویی : در آن انتهای ساق قلاب مسطح شده است و نخ ماهیگیری در امتداد ساق قلاب به آن متصل می شود. انتهای مسطح از لغزش گره و خارج شدن آن از قلاب، جلوگیری می نماید. از چشم پارویی ها در نمونه های اندازه متوسط در ماهیگیری تجاری بیشتر استفاده می شود. کاربرد بیشتر آن در آبهای شیرین می باشد.
7- چشم چرخان : این نوع در قلابهای قوی خاص ماهیهای بزرگ دریایی بکار می رود. چشم آن متحرک بوده و بدور محور ساق قلاب دوران می کند.
وضعیتهای قرارگیری عمومی چشم قلاب :
وضعیت قرار گیری چشم قلاب یک فاکتور مهم برای رسیدن به بالاترین پتانسیل عملکرد قلاب خصوصأ در طعمه های مصنوعی می باشد. چهار نوع وضعیت را در اشکال زیر مشاهده می نمایید :
1- چشم مستقیم : چشمی است که در امتداد محور ساق قلاب بوده و وضعیت استاندارد چشم قلاب است
2- چشم بالا : چشمی است که به سمت پشت ساق قلاب خم شده است و برای به حداقل رساندن مانع در حدفاصل نوک و ساق به طرف بیرون خم شده است.
3- چشم پایین : چشمی است که به طرف داخل ساق قلاب خم شده است و برای نفوذ بهتر در هنگام ضربه زدن به سوی نوک مایل می باشد.
4- چشم موازی : چشمی است که با خم قلاب موازی می باشد.
بند ساق قلاب :
ساق قلاب حکم پای قلاب را دارد و از بالای کمان تا چشم قلاب امتداد دارد. ساق قلابها در اشکال بسیار متفاوتی در کارخانه ها ساخته می شوند. در ذیل آنهایی که بیشتر معمول می باشند را تشریح خواهیم کرد :
1- ساق مستقیم : در این قلابها ساق از چشم تا کمان قلاب بصورت مستقیم می باشد و اندازه آنها متناسب با دهانه قلاب مقداری ثابت دارد.
2- ساق منحنی : این ساقها اغلب به دلایل خاصی منحنی شده اند تا با حالت طبیعی و شکل ظاهری پشه ها تطبیق یابند. انواع گوناگونی از قلابهای پشه با اشکال متفاوت نیاز است تا بتوان فرم مخصوص بدن آنها را شبیه سازی نمود. این قلابها برای یافتن لارو حشرات، شفیره و طعمه های کرمی شکل بسیار مناسب می باشند.
3- ساق خاردار : برای اینکه بتوان طعمه را بر روی قلاب مانند کرمها و تکه گوشتها محکم کرد، یک یا چند خوار در پشت یا جلوی ساق قلاب تعبیه شده است.
نوک قلاب :
انتهای نوک قلاب جهت نفوذ در دهان ماهی با استفاده از کمی نیرو (ضربه زدن) تیز شده است. بعلاوه نوک قلاب می بایست در یک دوره زمانی نسبتأ طولانی تیز باقی بماند. پیکان پیش آمدگی ای است که در امتداد عکس جهت قلاب برای نگه داشتن و عدم خارج شدن آن از دهان ماهی ادامه یافته است. در ادامه به بیان نمونه هایی از آن می پردازیم :
1- نوک نیزه ای : اینها یک نوع استاندارد نوک قلاب هستند. شکل جامع نوکهای نیزه ای در کارخانه های مختلف متفاوت است.
2- نوک لبه چاقویی : قلابهای نوک لبه چاقویی بسیار تیز بوده و اصولأ برای صید ماهیهای بزرگ مورد استفاده قرار می گیرند. دو پهلوی نوک قلاب کوبیده شده است. سطح داخلی پیکان مسطح است و از حالت نرمال پهنتر می باشد. بنابراین یک ماهی بزرگ بسختی می تواند از دست آن خلاص گردد.
3- نوک سوزنی : در آن از فرایند تکنولوژی پیشرفته برای ساخت نوکهای مرغوب و بسیار پیشرفته استفاده می شود. سیم راست شده و بوسیله یک ماشین برش داده می شود و سپس بطرف دستگاه سنگ سمباده انتقال می یابد و در آنجا نوک آماده می گردد. نوک سوزنی از تمام جهت برای کسب شکل مخروطی کوبیده می شود. اگر این مراحل بدرستی انجام شود دارای بهترین کیفیت سوراخ کردن می باشد. البته نوک سوزنی به راحتی نوک بدون پیکان نفوذ نمی کند اما ماهی را بهتر نگه می دارد.
4- نوک مقعر : قلابهای نوک مقعر یک ایده جدید می باشد که مزایای نوک سوزنی (سریع و آسان در نفوذ و فوقالعاده تیز) با پارامترهای قدرت و ماندگاری در لب ماهی را با یکدیگر پیوند زده است که نتیجه آن بوجود آمدن قلابی با ویژگیهای نوک تیز چسبنده است. از نوک سوزنی قدرتمندتر است. بیشتر قلابهای امروزی به سبب پایداری در نفوذ راحتتر و عملکرد بهتر از این نوع تولید می شود.
5- نوک بدون پیکان : اگرچه قلابهای بدون پیکان در زمانهای خیلی قبل از بوجود آمدن هرگونه ایده ساخت پیکانها، برای نگه داشتن صید مورد استفاده بود اما اخیرأ یعنی تا قبل از قرن بیستم تا زمانیکه ادارات محیط زیست و حفاظت از جمعیت ماهیان دستورالعملهای مربوطه را اعمال کردند، این نوع قلابها مورد استفاده عموم نبود. ماهیگیری بگیر و رها کن در بسیاری از کشورها عمومی است و در برخی از آیین نامه های محلی بطور صحیح در جهت حفاظت از جمعیت ماهیها مرسوم شده است. لذا برای اینکه آسیب کمتری به ماهیها وارد آید این قلابها مجددأ رایج گردید.
6- نوکهای پوزه دار : این نوع قلاب دارای نوک خمیده بر روی ساق قلاب است. نوک پوزه ای مورد استفاده عالی در طعمه ماهیگیری برای آبهای شور می باشد.
7- نوک دابلین : در این حالت نوک قلاب به سمت خارج ساق برای فراهم نمودن نفوذ سریع خم شده است. شاید این اندک زاویه به خارج کامیابی بهتری را در صید با برخی از پشه های مصنوعی و ماهیهای بزرگ دریایی فراهم نماید